Doskonalenie zawodowe ratowników medycznych
---Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2195), ratownik medyczny ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego.
Aktem prawnym, który reguluje zarówno formy doskonalenia zawodowego ratowników medycznych, jak również sposób i zakres przedmiotowego doskonalenia zawodowego jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia 2 października 2017 r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1884). Doskonalenie zawodowe ratowników medycznych jest realizowane w pięcioletnich okresach rozliczeniowych, zwanych dalej „okresami edukacyjnymi”. Okres edukacyjny rozpoczyna się z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym uzyskano dyplom uprawniający do wykonywania zawodu ratownika medycznego.
Formy doskonalenia zawodowego
Doskonalenie zawodowe ratowników medycznych może być realizowane w następujących formach kształcenia:
- kursy doskonalące;
- samokształcenie.
Kurs doskonalący
Kurs doskonalący ma na celu pogłębienie i aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych, w tym szkolenie praktyczne. Kurs doskonalący odbywa się na podstawie programu kursu doskonalącego, który zawiera:
- założenia organizacyjno-programowe określające rodzaj i cel kształcenia, czas jego trwania, sposób organizacji oraz sposób sprawdzania efektów kształcenia;
- plan nauczania;
- wykaz umiejętności wynikowych;
- treści nauczania;
- wskazówki metodyczne;
- standardy dotyczące kadry i bazy dydaktycznej.
Program kursu doskonalącego aktualizuje, zgodnie z postępem wiedzy, zespół ekspertów, powołanych przez dyrektora Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, zwanego dalej „CMKP” spośród osób legitymujących się doświadczeniem zawodowym i dorobkiem naukowym w zakresie medycyny ratunkowej. CMKP redaguje i przedstawia do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw zdrowia opracowany przez zespół ekspertów program kursu doskonalącego. Program kursu doskonalącego redaguje, i zatwierdza minister właściwy do spraw zdrowia. Dyrektor CMKP podaje do publicznej wiadomości zatwierdzony program kursu doskonalącego w formie publikacji oraz informacji na swojej stronie internetowej.
Samokształcenie
Samokształcenie obejmuje następujące formy:
- udział w seminarium,
- przygotowanie i wygłoszenie referatu na kongresie, zjeździe, konferencji lub sympozjum naukowym,
- udział w posiedzeniach szkoleniowych stowarzyszenia będącego, zgodnie z postanowieniami jego statutu, towarzystwem naukowym o zasięgu krajowym zrzeszającym ratowników medycznych,
- przygotowanie i wygłoszenie referatu na posiedzeniu szkoleniowym towarzystwa naukowego, stowarzyszenia zawodowego,
- udział w kongresach, zjazdach, konferencjach lub sympozjach naukowych,
- udział w warsztatach szkoleniowych i innych formach szkoleń organizowanych przez pracodawcę, z którym ratownik medyczny ma podpisaną umowę o pracę, cywilno-prawną lub umowę-zlecenie, lub wojewodę,
- udział w kursach realizowanych za pośrednictwem środków przekazu telewizyjnego i sieci internetowej z ograniczonym dostępem,
- opublikowanie jako autor lub współautor:
- książki naukowej,
- książki popularnonaukowej,
- artykułu naukowego oryginalnego,
- artykułu o charakterze poglądowym, rozdziału w książce naukowej lub popularnonaukowej,
- artykułu popularnonaukowego, programu multimedialnego lub komunikatu z badań naukowych,
- tłumaczenia książki lub artykułu naukowego lub popularnonaukowego,
- uzyskanie stopnia naukowego doktora, doktora habilitowanego lub tytułu profesora z obszaru nauk medycznych lub nauk o zdrowiu,
- udział w mistrzostwach lub zawodach ratownictwa medycznego,
- samokształcenie przygotowujące do właściwej realizacji zadań w ramach prowadzenia szkoleń dla ratowników medycznych.
Seminarium
Seminarium jest realizowane zgodnie z programem nauczania opracowanym przez organizatora kształcenia i zatwierdzonym przez konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie medycyny ratunkowej właściwego ze względu na siedzibę organizatora. Organizator jest zobowiązany powiadomić właściwego wojewodę o zorganizowaniu seminarium na jego obszarze. Seminarium trwa nie krócej niż 5 godzin dydaktycznych, przy czym 1 godzina zajęć trwa 45 minut.
Doskonalenie zawodowe ratowników medycznych obejmuje zagadnienia z zakresu
- systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne;
- organizacji systemu powiadamiania ratunkowego;
- łączności – w tym podstawowych pojęć, alfabetu międzynarodowego, zasad korzystania ze środków łączności na potrzeby systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne;
- organizacji i zadań oraz kompetencji jednostek współpracujących z systemem, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy;
- zasad kwalifikowania zdarzeń do wezwania śmigłowca Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, sposobów wezwania, zasad współpracy;
- zasad farmakoterapii w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego;
- medycznych czynności ratunkowych oraz innych świadczeń zdrowotnych:
- oceny stanu osoby będącej w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego,
- układania w pozycji właściwej dla stanu osoby będącej w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub odniesionych obrażeń,
- podjęcia i prowadzenia podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną,
- bezprzyrządowego przywracania drożności dróg oddechowych oraz przyrządowego przywracania i zabezpieczania drożności dróg oddechowych z zastosowaniem w szczególności rurki ustno-gardłowej, rurki nosowo-gardłowej, przyrządów nadgłośniowych oraz konikopunkcji,
- odsysania dróg oddechowych,
- tlenoterapii czynnej, wspomagania oddechu lub sztucznej wentylacji płuc metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi, z użyciem tlenu lub powietrza, w tym z użyciem respiratora,
- intubacji dotchawicznej i prowadzenia wentylacji nieinwazyjnej w nagłym zatrzymaniu krążenia oraz wykonania pod nadzorem lekarza intubacji dotchawiczej z użyciem środków zwiotczających,
- defibrylacji manualnej na podstawie EKG lub zapisu kardiomonitora oraz wykonania defibrylacji zautomatyzowanej,
- przezskórnej elektrostymulacji serca w bradyarytmiach, w przypadku pacjentów niestabilnych hemodynamicznie,
- kardiowersji w tachyarytmiach, w przypadku pacjentów niestabilnych hemodynamicznie,
- wykonania i oceny zapisu EKG, monitorowania czynności układu oddechowego oraz monitorowania czynności układu krążenia metodami nieinwazyjnymi,
- kaniulacji żył obwodowych oraz żyły szyjnej zewnętrznej,
- wykonywania dostępu doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu,
- podawania leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną, doustną, podjęzykową, wziewną, dotchawiczą, doodbytniczą oraz doszpikową,
- odbarczenia odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej,
- cewnikowania pęcherza moczowego,
- zakładania sondy żołądkowej, płukania żołądka po zabezpieczeniu drożności dróg oddechowych,
- pobierania krwi żylnej i włośniczkowej do badań laboratoryjnych,
- oznaczania parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu,
- opatrywania ran, tamowania krwotoków, unieruchamiania złamań, zwichnięć i skręceń oraz unieruchamiania kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego,
- przyjęcia porodu,
- segregacji medycznej pierwotnej i wtórnej,
- przygotowywania osoby będącej w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego do transportu i opieki medycznej podczas transportu,
- pomiaru temperatury głębokiej;
- zagadnień dotyczących wsparcia psychologicznego dla ratownika medycznego i osoby będącej w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, w szczególności:
- przy uwzględnieniu różnic indywidualnych, rodzajów, źródeł, skutków stresu w działaniach ratowniczych,
- zespołu stresu pourazowego i jego objawów,
- wpływu stresu pourazowego na stosunki międzyludzkie,
- sytuacji trudnych w kontakcie z osobami będącymi w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i ich wpływu na sprawność funkcjonowania jednostki lub grupy osób (zbiegowisko, tłum, publiczność), nawiązywania kontaktu z osobą będącą w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i udzielania wsparcia psychicznego,
- zespołowego rozwiązywania problemów – umiejętności zachowania w zmieniających się warunkach,
- stylów i technik radzenia sobie ze stresem;
- technik asystowania przy drobnych zabiegach chirurgicznych;
- zasad stosowania przymusu bezpośredniego;
- zasad postępowania wobec osób agresywnych oraz osób z zaburzeniami psychicznymi, stwarzającymi zagrożenie życia;
- zasad postępowania w przypadku wystąpienia zdarzenia mnogiego, masowego oraz zdarzeń z obszaru zagrożeń chemicznych, biologicznych i radiacyjnych;
- zasad postępowania w przypadku zdarzeń koordynowanych przez jednostki wyspecjalizowane w zakresie walki z terroryzmem;
- znajomości znamion śmierci:
- u osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego w trakcie prowadzenia przez ratownika medycznego medycznych czynności ratunkowych,
- po przybyciu na miejsce zdarzenia u osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, wobec której miały być podjęte medyczne czynności ratunkowe;
- praw pacjenta określonych w przepisach odrębnych.
* Kurs doskonalący jest realizowany według planu nauczania określonego w programie kursu doskonalącego, uwzględniającego powyższe zagadnienia.
Dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego
Dopełnienie przez ratownika medycznego obowiązku doskonalenia zawodowego polega na uzyskaniu w okresie edukacyjnym co najmniej 200 punktów edukacyjnych za udział w wybranych formach doskonalenia zawodowego, w tym 120 punktów edukacyjnych za udział w kursie doskonalącym zakończonym egzaminem.
Przebieg doskonalenia zawodowego dokumentuje się w karcie doskonalenia zawodowego, zwanej dalej „kartą doskonalenia”. Podmiot uprawniony do prowadzenia kursu doskonalącego potwierdza w karcie doskonalenia zaliczenie przez ratownika medycznego kursu doskonalącego. Organizator kształcenia potwierdza w pkt II w części A karty doskonalenia odbycie przez ratownika medycznego form samokształcenia, o których mowa w § 2 pkt 1-7 i 9 rozporządzenia. W przypadku form samokształcenia, o których mowa w § 2 pkt 8 i 10 rozporządzenia, ratownik medyczny sam potwierdza ich zrealizowanie w pkt II w części B karty doskonalenia. Wzór karty doskonalenia ratownika medycznego określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
Podstawa prawna
- Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2195)
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia 2 października 2017 r. w sprawie doskonalenia zawodowego ratowników medycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1884)
