Cele operacyjne dotyczące czynników ryzyka i działań w zakresie promocji zdrowia

Palenie tytoniu zostało uznane za jeden z najważniejszych, zmniejszających się, czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów, chorób układu oddechowego oraz zdrowia noworodków. Palenie tytoniu w większym stopniu dotyczy mężczyzn niż kobiet, a także lepiej wykształconych (i bogatszych) niż niewykształconych (i biedniejszych) warstw społecznych.

Zadania realizowane dla osiągnięcia tego celu mają utrzymać tempo spadku liczby wypalanych papierosów na poziomie 1–3% rocznie, eliminować palenie tytoniu wśród dzieci i młodzieży, przyczynić się do wzrostu liczby szkoleń zorganizowanych dla osób realizujących działania profilaktyczne w zakresie używania tytoniu w szkołach i innych placówkach oświatowych i kulturalnych. Działania te mają doprowadzić do zmniejszenia występowania problemów zdrowotnych u dzieci, wynikających z wymuszonego narażenia na dym tytoniowy, jak również spadku zachorowań i przedwczesnych zgonów spowodowanych inhalacją dymu tytoniowego.

Zgodnie z ocenami WHO choroby i zaburzenia związane z alkoholem stanowią 10% globalnego obciążenia chorobami.

Z badań przeprowadzonych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że w latach 2003 – 2005 konsumpcja alkoholu zwiększyła się o 30%. Konsekwencją tego jest szereg niekorzystnych zjawisk, takich jak:

• wzrost przyjęć do izb wytrzeźwień;
• wzrost liczby interwencji policyjnych w przypadkach przemocy domowej związanej z alkoholem (o 8% rocznie);
• wzrost liczby przypadków kierowania pojazdami pod wpływem alkoholu.

Zaobserwowano również znaczący wzrost przyjęć do zakładów lecznictwa odwykowego.

Aby ten cel został osiągnięty, prowadzone są działania, które mają m.in.:

• ograniczyć rzeczywiste spożycie alkoholu do 6 l na jednego mieszkańca;
• zmniejszyć o 10% liczbę nastolatków regularnie pijących napoje alkoholowe;
• zmniejszyć liczbę zgonów z powodu:
  • przewlekłych chorób wątroby;
  • zaburzeń psychicznych związanych z alkoholem;
  • spożycia alkoholu;
• wpłynąć na wzrost liczby szkoleń zorganizowanych dla osób realizujących działania profilaktyczne w zakresie spożywania alkoholu w szkołach i innych placówkach oświatowych oraz instytucjach kultury.

a świecie zwiększa się występowanie przewlekłych chorób niezakaźnych. Są to głównie choroby układu krążenia, niektóre rodzaje nowotworów złośliwych i cukrzyca typu 2. W przypadku tych schorzeń najważniejszymi czynnikami ryzyka są wysokie ciśnienie krwi i wysokie stężenie cholesterolu w surowicy. Czynniki ryzyka są wywoływane przez: zbyt małe spożycie owoców i warzyw, nadwagę, otyłość, brak aktywności fizycznej i palenie tytoniu.

Aby ten cel został osiągnięty realizowane są zadania, które mają m.in.:

• zmniejszyć zawartość tłuszczu w diecie;
• obniżyć spożycie cukru i soli kuchennej;
• zwiększyć spożycie ryb;
• przyczynić się do wzrostu spożycia owoców, warzyw, roślin strączkowych; produktów pełnoziarnistych, przetworów mlecznych o obniżonej zawartości tłuszczu;
• zwiększyć odsetek niemowląt karmionych wyłącznie piersią.

Prowadzone działania mają doprowadzić do zmniejszenia ryzyka i rozpowszechnienia przewlekłych chorób niezakaźnych, żywieniozależnych, wydłużenia życia mężczyzn i kobiet oraz zmniejszenia umieralności na choroby związane z niezdrowym żywieniem.

Osiągnięcie tego celu ma zapewnić realizacja Narodowego programu przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym.

Narodowy program przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym

Polskie społeczeństwo cechuje niska aktywność fizyczna. Z szacunkowych danych wynika, że zaledwie około 30% dzieci i młodzieży oraz 10% dorosłych uprawia formy ruchu, których rodzaj i intensywność obciążeń wysiłkowych zaspokajają potrzeby fizjologiczne organizmu.

Aby ten cel został osiągnięty, realizowane są zadania, które mają m.in.:

• zwiększyć poziom sprawności i wydolności fizycznej społeczeństwa;
• poprawić kondycję psychiczną ludzi;
• zmniejszyć częstotliwość występowania otyłości, chorób układu ruchu, chorób układu krążenia, zjawisk patologicznych – zwłaszcza wśród młodzieży.

Stosowanie narkotyków syntetycznych sprzyja rozprzestrzenianiu się narkomanii i innych problemów zdrowotnych z tym związanych (w tym wzrost zakażeń HIV/AIDS). Coraz większego znaczenia nabierają problemy zdrowotne będące wynikiem okazjonalnego używania narkotyków.

Realizacja tego celu ma m. in. ograniczyć liczbę zgonów związanych ze stosowaniem substancji psychoaktywnych oraz liczbę zakażeń HIV i HCV, związanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych podawanych z przerwaniem ciągłości tkanek (np. przy użyciu strzykawki z igłą).

Zanieczyszczenie środowiska wpływa negatywnie na zdrowie człowieka. W tym przypadku zapobieganie skutkom zdrowotnym jest długotrwałe. Nie da się wyeliminować ze środowiska czynników szkodliwych, jednak można je ograniczyć. Zapobieganie chorobom środowiskowym uwzględnia zarówno działania zmierzające do zmniejszania zanieczyszczenia środowiska, jak i działania z zakresu zdrowia publicznego (ograniczenie ryzyka narażenia ludzi na szkodliwe czynniki środowiskowe oraz zmniejszenie ich skutków zdrowotnych). Bardzo ważne jest także utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym zakładów opieki zdrowotnej oraz obiektów, w których produkuje się żywność.

Cele prowadzonych działań

• zmniejszenia wskaźnika umieralności z powodu chorób układu oddechowego oraz układu krążenia,
• zmniejszenia zapadalności na ostre i przewlekłe choroby układu oddechowego oraz na choroby zawodowe,
• zmniejszenia ilości powikłań, które są skutkiem zakażeń szpitalnych oraz odległych powikłań zakażenia HCV.