Standardy opieki okołoporodowej

Standardy opieki okołoporodowej określają, jak ma postępować personel medyczny (lekarz, położna) w trakcie opieki okołoporodowej. Opieka ta dotyczy:

• kobiet w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu;
• noworodków.

Standardy pozytywnie wpływają na jakość i dostępność opieki nad matką i dzieckiem. Dzięki nim zdrowie kobiet i dzieci jest coraz lepsze, o czym świadczą wskaźniki opieki okołoporodowej.

Główne zasady standardów

Standardy powstały, aby zapewnić jak najlepszy stan zdrowia matki i dziecka, przy ograniczeniu do minimum interwencji medycznych:

• nacięcia krocza,
• cięcia cesarskiego,
• podania noworodkowi mleka modyfikowanego.

Określają też zalecany zakres świadczeń profilaktycznych, badań diagnostycznych i konsultacji medycznych, wykonywanych u kobiet w ciąży – wraz z okresami ich przeprowadzania.

Cel powstania standardów opieki okołoporodowej

• zapewniają jednakowy schemat postępowania we wszystkich szpitalach w kraju;
• są podstawą i wzorem działań dla personelu medycznego;
• dają pacjentom możliwość porównania, czy zastosowane wobec nich działania były zgodne ze standardami;
• mogą przyczynić się do zmniejszenia interwencji medycznych, w tym liczby cięć cesarskich.

Ciąża fizjologiczna i ciąża powikłana

Ciąża jest stanem naturalnym, czyli fizjologicznym. Jednak w trakcie ciąży mogą wystąpić powikłania, czyli patologie ciąży. Mogą one zagrażać życiu i zdrowiu matki oraz dziecka. Powikłania mają konsekwencje zdrowotne w okresie ciąży oraz późniejszym życiu kobiety i dziecka. Dlatego opracowano standardy, które określają jak postępować w przypadku najczęstszych powikłań oraz niepowodzeń położniczych.

Ulotka dla kobiet w okresie ciąży, porodu i połogu (PDF, 2,3 MB)

Informator ciąża i poród (PDF, 1,5 MB)

Standardy dotyczące najczęstszych patologii ciąży

Standardy postępowania w najczęstszych patologiach ciąży są określone w rozporządzeniu. Czynniki zwiększające ryzyko śmierci oraz zachorowania w okresie okołoporodowym to:

• nadciśnienie tętnicze u ciężarnych;
• poród przedwczesny – jeden z największych problemów medycyny perinatalnej;
• ciąża bliźniacza – ciąża wysokiego ryzyka, powikłania występują częściej niż przy ciąży pojedynczej;
• niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu – jedna z najważniejszych przyczyn uszkodzeń wielonarządowych u płodu (w tym ośrodkowego układu nerwowego) oraz wewnątrzmacicznego obumarcia w drugiej połowie ciąży;
• krwotok porodowy – główna przyczyna zachorowalności i umieralności rodzących kobiet.

Rozporządzenie uwzględnia także opiekę nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych. Standardy mają obniżyć umieralność okołoporodową matek i dzieci, a także zmniejszyć liczbę powikłań. Poprawią również jakość opieki w przypadku ich wystąpienia.

Rozporządzenie weszło w życie 2 czerwca 2016 roku.

Prawidłowe żywienie niemowląt

W przypadku niemowląt najlepszym sposobem żywienia jest karmienie piersią, czyli karmienie naturalne. Powinno być ono jedyną formą żywienia niemowlęcia do ukończenia przez nie 6 miesiąca życia.

Czytaj więcej o karmieniu piersią.

Prawidłowe żywienie dzieci i dorosłych

Właściwe zasady żywienia starszych dzieci i dorosłych (w tym kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią) upowszechnia projekt „Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej”. Jest on współfinansowany w ramach szwajcarsko-polskiego programu współpracy. Realizuje go Instytut Żywności i Żywienia.

Podstawy prawne

• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz.U. z 2012 r., poz. 1100)
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo-ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży,porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2007)